Đột quỵ là một bệnh lý ngày càng phổ biến, không chỉ xảy ra ở người có tuổi mà cả người trẻ (dưới 45 tuổi). Càng phát hiện sớm, điều trị kịp thời càng tăng cơ hội phục hồi của người bệnh. Tuy nhiên, trong thực tế, các bác sĩ vẫn gặp những trường hợp áp dụng những kiến thức truyền miệng sơ cứu đột quỵ hoàn toàn sai lầm.
Trường hợp bệnh nhân mới đây được chuyển đến Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) là một ví dụ cho cách xử trí nguy hiểm của gia đình bệnh nhân.
Bệnh nhân là một cụ ông gần 70 tuổi, cuộc sống sinh hoạt hàng ngày hoàn toàn bình thường. Đột ngột một ngày, ông bị đột quỵ não tại nhà. Người con trai, trong lúc hoảng loạn, nhớ lại đã nghe đâu đó cách sơ cứu kỳ quặc. Anh đã lấy một con dao sắc cứa tai bố mình để chích máu ra. Sau đó, anh cuống cuồng đi tìm kim để chích máu các đầu ngón tay, nhưng không tìm thấy.
Nhấn để phóng to ảnh
Lúc này, bệnh nhân nhanh chóng được gia đình đưa đến bệnh viện tỉnh. Tại đây, bệnh nhân được chẩn đoán nhồi máu não cấp do tắc mạch lớn. Các bác sĩ tiến hành điều trị tiêu sợi huyết sau khi đánh giá các tổn thương ở tai bệnh nhân không quá nguy hiểm, có thể cầm máu, đồng thời chuyển bệnh nhân tới Trung tâm Đột quỵ, Bạch Mai để lấy huyết khối cơ học.
Chính các bác sĩ cũng phải giật mình vì cách sơ cứu đáng sợ, đau đớn, và khủng khiếp như thế này. Thật may mắn, hiện sức khỏe bệnh nhân hiện cải thiện. Vết thương ở tai sau đó cũng khô sạch và không chảy máu.
Một bệnh nhân hơn 60 tuổi khác ở Hà Nội lại không có được may mắn như trường hợp trên.
Trước đó, bệnh nhân có thể trạng sức khỏe rất tốt. Gần 6 tháng nay, ông đi kiểm tra sức khỏe thì phát hiện ra loạn nhịp tim hoàn toàn. Để phòng ngừa các biến cố tim mạch, đột quỵ não, bác sĩ kê thuốc sintrom chống đông, giải thích lợi ích nguy cơ và dặn dò ông cần tuân thủ chặt chẽ và tái khám thường xuyên để kiểm soát đạt mục tiêu điều trị.
Tuy nhiên, cách đây 2 tháng, trong buổi họp mặt một người bạn khuyên ông nên bỏ thuốc vì nguy cơ chảy máu khó cầm do thuốc làm máu loãng. Ông quá sợ hãi nên ngừng thuốc mà không hỏi ý kiến bác sĩ.
Hậu quả là mới đây, ông được người nhà đưa vào Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng nhồi não cấp do tắc động mạch lớn, nguyên nhân là do loạn nhịp tim. Các bác sĩ Trung tâm Đột quỵ và Điện quang đã áp dụng các biện pháp điều trị tối đa: lấy huyết khối cơ học, tập phục hồi chức năng… Tuy nhiên, tổn thương trên não quá lớn, kèm với bệnh tim phức tạp, nên cơ hội phục hồi của bệnh nhân chỉ được phần nào.
Theo bác sĩ, nếu bệnh nhân tuân thủ lời dặn của bác sĩ, không bỏ thuốc, đi khám thường xuyên thì có lẽ đã không xảy ra sự việc đáng tiếc này.
PGS.TS Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai lưu ý 3 điều không nên làm đối với bệnh nhân đột quỵ não.
Thứ nhất là không được cho người bệnh uống thuốc. Aspirin là chất làm loãng máu, tuy nhiên không được cho người bệnh uống aspirin hay bất kỳ một loại thuốc nào khác. Cục máu đông chỉ là một trong vô số nguyên nhân dẫn đến đột quỵ não. Đột quỵ não cũng có thể do một mạch máu vỡ trong não gây ra.
Nhấn để phóng to ảnh
Thứ hai là không cho bệnh nhân ăn hoặc uống bất cứ thứ gì. Người nhà tránh đưa thức ăn hoặc nước uống cho người bị đột quỵ não. Bởi vì bệnh nhân đột quỵ não thường không tỉnh táo và có thể có rối loạn nuốt. Do đó, cho người bệnh ăn hoặc uống có thể dẫn đến tình trạng nghẹn, gây sặc dẫn đến suy hô hấp và hệ quả là viêm phổi.
Thứ ba là không cho người bệnh tự đi xe đến bệnh viện. Các triệu chứng đột quỵ não rất khó để nhận biết ngay từ đầu. Người bệnh có thể nhận ra có gì đó không ổn, nhưng không nghi ngờ đột quỵ não. Nếu bạn phán đoán người bệnh đang bị đột quỵ não thì tuyệt đối không để người bệnh tự đi xe đến viện mà hãy gọi 115 và chờ sự giúp đỡ.
Dấu hiệu nhận biết đột quỵ
Khi bệnh nhân bị đột quỵ não, các triệu chứng sẽ xảy ra ngay lập tức sau vài phút hoặc sau vài giờ.
Các dấu hiệu cụ thể gồm:
- Đột ngột có cảm giác tê hay yếu liệt ở mặt, tay hoặc chân (các triệu chứng thường xảy ra ở một bên của cơ thể - nửa người)
- Đột ngột không nói được, giọng nói bị méo hoặc bệnh nhân bị nói nhảm, vô nghĩa, không hiểu được lời nói
- Đột ngột mất thị lực, đặc biệt khi triệu chứng xuất hiện ở một bên mắt
- Đột ngột đau đầu dữ dội
- Chóng mặt, cơ thể bị mất thăng bằng hoặc không thể thực hiện vận động theo ý muốn…
Nếu bất cứ ai có biểu hiện bất cứ triệu chứng nào như trên, thậm chí không rõ ràng, ngay lập tức gọi cấp cứu 115, vận chuyển an toàn tới bệnh viện gần nhất tìm cơ hội điều trị trong giờ vàng để "cứu não".
