Ngày 16/12, Bộ Tài chính Mỹ ra báo cáo "Chính sách kinh tế vĩ mô và ngoại hối của các đối tác thương mại lớn của Mỹ", trong đó xác định Việt Nam và Thụy Sĩ thao túng tiền tệ.
Báo cáo này được công bố hai lần một năm. Theo Đạo luật Xúc tiến và tăng cường thương mại năm 2015 của Mỹ, Bộ Tài chính nước này cần phân tích nâng cao về chính sách tỷ giá và kinh tế đối ngoại của các đối tác thương mại lớn. "Thao túng tiền tệ" được xác định thỏa mãn 3 tiêu chí về thặng dư thương mại song phương với Mỹ, thặng dư cán cân vãng lai và can thiệp ngoại tệ.
Các tiêu chí này gồm Thặng dư thương mại hàng hóa song phương với Mỹ ít nhất 20 tỷ USD; Thặng dư cán cân vãng lai tương đương ít nhất 2% GDP; Can thiệp một chiều và kéo dài trên thị trường ngoại tệ, thể hiện qua việc mua ròng ngoại tệ trong ít nhất 6 tháng trên giai đoạn 12 tháng với tổng lượng ngoại tệ mua ròng tương đương ít nhất 2% GDP trong giai đoạn 12 tháng.
Theo báo cáo của Mỹ, Việt Nam và Thụy Sĩ đáp ứng 3 tiêu chí trên nên bị gắn nhãn "thao túng tiền tệ".
Trong thông cáo vừa phát đi sáng 17/12, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khẳng định việc điều hành tỷ giá những năm qua chỉ nhằm thực hiện mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, không nhằm tạo lợi thế cạnh tranh thương mại quốc tế không công bằng. Ngoài ra, chính sách này cũng sẽ tiếp tục được Việt Nam duy trì trong thời gian tới.
Bên cạnh đó, theo nhà điều hành, thặng dư thương mại song phương với Mỹ và thặng dư cán cân vãng lai là kết quả của hàng loạt các yếu tố liên quan tới các đặc thù của kinh tế Việt Nam. Việc Ngân hàng Nhà nước mua ngoại tệ can thiệp thời gian qua là để đảm bảo hoạt động thông suốt của thị trường ngoại tệ, trong bối cảnh nguồn cung ngoại tệ dồi dào. Động thái này đã góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, đồng thời củng cố Dự trữ ngoại hối Nhà nước vốn đang ở mức thấp so với các nước trong khu vực, nhằm tăng cường an ninh tài chính tiền tệ quốc gia.
Ngân hàng Nhà nước khẳng định Việt Nam coi trọng mối quan hệ kinh tế - thương mại ổn định với Mỹ và sẽ phối hợp với các bên để trao đổi, làm việc về các vấn đề mà Washington quan tâm, tiến đến quan hệ thương mại hài hòa, công bằng theo Kế hoạch hành động hợp tác giữa hai nước.
Cũng trong báo cáo hôm 16/12, Bộ Tài chính Mỹ đưa Ấn Độ, Đài Loan và Thái Lan vào danh sách theo dõi chính thức. 5 nền kinh tế khác – Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức, Italy, Singapore và Malaysia – vẫn ở trong danh sách theo dõi từ trước đó.
Trước đó, Mỹ dán nhãn thao túng tiền tệ với 3 nền kinh tế. Năm ngoái là với Trung Quốc, nhưng đã gỡ bỏ tháng 1 năm nay. Trước đó, Trung Quốc cũng bị coi là thao túng tiền tệ giai đoạn 1992 – 1994. Cuối thập niên 80, hai nền kinh tế bị gọi tên là Nhật Bản và Đài Loan.
Dù vậy, động thái của Bộ Tài chính Mỹ được WSJ đánh giá chủ yếu mang tính tượng trưng, để chính phủ phải tham vấn với Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) nhằm loại bỏ lợi thế bất công mà tiền tệ mang lại cho một quốc gia. Theo luật, việc dán nhãn thao túng tiền tệ sẽ kéo theo các cuộc đàm phán, có thể dẫn đến kết cục là áp thuế nhập khẩu. Tuy nhiên, sẽ không có hình thức trừng phạt tự động nào được áp dụng.
