Lần đầu tiên thay đổi cách thức kiểm tra
Một trong những nhiệm vụ công tác chuyên môn của QLTT là chống hàng giả. Vì vậy, ngay từ cuối năm 2019, Tổng cục QLTT đã ban hành Quyết định 3972 về Kế hoạch đấu tranh phòng ngừa, kiểm tra, xử lý vi phạm tại các địa bàn, tụ điểm nổi cộm về hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đến năm 2020, với quyết tâm không để hàng giả, hàng nhái “lộng hành” trên thị trường nội địa.
Năm 2020, lực lượng QLTT đã xử phạt gần 1.800 vụ vi phạm hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ
Ông Trần Hữu Linh – Tổng Cục trưởng Tổng cục QLTT – cho biết, năm 2020 là năm đầu tiên, Tổng cục thay đổi cách thức làm công tác kiểm tra về hàng giả theo hướng cụ thể, xây dựng rõ kế hoạch tấn công vào những tụ điểm cụ thể, chứ không chỉ chung chung.
Đơn cử như Hà Nội tập trung vào các tuyến phố cổ, khu vực Gia Lâm, Ninh Hiệp, giáp ranh Bắc Ninh, làng nghề Phú Xuyên, Hoài Đức, La Phù. Trong khi đó, TP. Hồ Chí Minh tập trung vào một số tụ điểm mà ai cũng biết, như chợ Bến Thành, Trung tâm Sài gòn Square; những tụ điểm ở thành phố du lịch Khánh Hòa, Lạng Sơn… Với việc xây dựng kế hoạch cụ thể, trong năm 2020, lực lượng QLTT đã tổ chức kiểm tra thường xuyên những địa bàn này.
Tính đến giữa tháng 12/2020, Kế hoạch chống hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đã thu được kết quả tốt hơn những năm trước, xử phạt gần 1.800 vụ, số tiền xử phạt khoảng gần 17 tỷ đồng, trị giá hàng tịch thu khoảng 12 tỷ đồng. Cụ thể, kiểm tra, xử lý 2 trung tâm thương mại bán hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ tại Móng Cái - Quảng Ninh, trung tâm thương mại Sài Gòn Square, chợ Bến Thành, chợ Ninh Hiệp, quận Hoàn Kiếm, huyện Phú Xuyên, La Phù, Hoài Đức (Hà Nội)... Đặc biệt, năm 2020 có những địa điểm trước đó lực lượng QLTT chưa một lần đặt chân đến kiểm tra như kho hàng nhập nội địa tại sân bay Nội Bài, cảng ICD Mỹ Đình hay kho hàng gia công các sản phẩm nhái các thương hiệu nổi tiếng tại huyện Thanh Miện, Hải Dương…
Điều này cho thấy mô hình Tổng cục QLTT theo ngành dọc từ Trung ương đến địa phương đã thể hiện rõ ưu điểm, tạo sự chuyển biến tích cực rõ rệt trong công tác điều hành, quản lý, nâng cao hiệu quả của việc kiểm tra, kiểm soát, phối hợp các lực lượng chức năng. Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đánh giá, sau khi tổ chức lại hệ thống các cơ quan QLTT theo ngành dọc, lần đầu tiên, lực lượng đã có những chiến dịch, có đề án mang tính tổng thể, toàn diện, đấu tranh đánh trực diện vào những trung tâm đầu nậu, trọng điểm về hàng lậu, hàng giả, tạo tiếng vang lớn, đem lại những bài học kinh nghiệm tốt trong đấu tranh có hiệu quả về buôn lậu, gian lận thương mại.
Tiếp tục xử lý triệt để tụ điểm hàng giả
Mặc dù lực lượng đã nhiều lần truy quét, triệt phá các tụ điểm buôn bán hàng giả, hàng nhái và nhiều văn bản, chế tài xử phạt cũng được ban hành nhưng hiện tượng này vẫn tái diễn. Ông Trần Hữu Linh cho biết, vẫn còn hiện tượng lặp đi lặp lại, cứ cơ quan chức năng vào kiểm tra xong, rồi rút đi được vài hôm, sau đó lại đâu vào đấy.
“Đó là thực trạng rất nhiều năm nay. Mặc dù các cơ quan chức năng 389 của các tỉnh, thành phố và chính quyền địa phương đều biết việc này. Chỉ có cách khắc phục hiện tượng trên đó là thường xuyên kiểm tra, rà đi rà lại, rút ra rồi kiểm tra, nếu tái phạm lại quay lại kiểm tra”- ông Trần Hữu Linh nhấn mạnh.
Sài Gòn Square - một trong 2 Trung tâm lực lượng QLTT đột kích kiểm tra vào đầu năm 2020
Bên cạnh đó, tuyên truyền cho những hộ kinh doanh tại các chợ, trung tâm này “Nói không với hàng giả, hàng nhái”. Năm 2020, lực lượng QLTT đã yêu cầu bà con bán hàng ở chợ, những tụ điểm ký cam kết, dán bản cam kết trên tường “Nói không với hàng giả”. Nếu kiểm tra lại mà vẫn tiếp tục bán hàng giả thì sẽ tăng nặng xử phạt.
Thực tế, các trung tâm bán hàng giả này có tập tục, phong tục, tập quán bán hàng từ lâu, nên không thể nào ngày một ngày hai mà chúng ta có thể xóa sổ được. Vì vậy, “một mặt kiểm tra, xử lý, một mặt chính quyền địa phương cũng phải có trách nhiệm và tìm cách chuyển dịch cơ cấu, thay đổi cách thức kinh doanh của bà con ở những tụ điểm này”- ông Trần Hữu Linh cho hay.
Ngoài ra, để giải quyết “triệt để” vấn nạn hàng giả, hàng nhái, theo Tổng Cục trưởng Tổng cục QLTT cần có những chiến lược dài hạn, nhất là liên quan đến thể chế chính sách. Năm 2020, Tổng cục QLTT đã soạn thảo Nghị định thay thế Nghị định cũ trước đây về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thương mại điện tử; trong đó có hàng giả. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ký ban hành Nghị định mới, với mục đích tăng nặng hành vi vi phạm về hàng giả.
Bên cạnh đó, Tổng cục QLTT cũng đưa những quy định mới, mở rộng khái niệm như vi phạm về xuất xứ cũng được coi là hàng giả; đồng thời, tăng rất nhiều mức chế tài xử phạt về hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
Không chỉ từ phía cơ quan quản lý nhà nước mà đối với doanh nghiệp sản xuất trong nước cũng cần nâng cao chất lượng hàng hóa do chính doanh nghiệp sản xuất, nhất là chú ý đến giá thành sản phẩm. Sản phẩm hàng hóa do các doanh nghiệp trong nước cần sản xuất phải có chất lượng cao, giá cả cạnh tranh với hàng nhập lậu, hàng giả, hàng nhái. Bởi khi sản phẩm hàng hóa trong nước đạt chuẩn, đáp ứng nhu cầu thị hiếu của người tiêu dùng trong nước thì hàng giả, hàng nhái sẽ không còn chỗ đứng trên thị trường nội địa.
Năm 2021, công tác chống hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ vẫn là nhiệm vụ xuyên suốt của lực lượng QLTT. Hiện, lực lượng đang chuẩn bị, triển khai nhiều phương án, kế hoạch cho nhiệm vụ này từ nâng cao năng lực nội tại của lực lượng đến kế hoạch tiếp tục thực hiện, tấn công vào những địa bàn, đường dây, ổ nhóm sản xuất, kinh doanh hàng giả… trên tinh thần triệt tận gốc những tụ điểm kinh doanh hàng giả. Đặc biệt, sẽ tập trung siết chặt quản lý ngay từ khâu sản xuất.
Đồng thời kết hợp với một số lực lượng chức năng như hải quan, biên phòng, công an để tấn công tội phạm về hàng giả, hàng nhái trên khâu lưu thông từ cửa khẩu biên giới về trung tâm.
